Resimli Cins Tavuklar ve Özelikleri
Cochinler:Çin orijinli olan Cochin’ler, 19.yüzyılın sonlarında Amerika’ya götürülmüş ve değişik ülkelere yayılmıştır. Vücutta iri top top kabarık tüyleri ile bir sergi hayvanı olarak önem taşır ve diğer ırklardan ayrılır. Sık gurk olma özelliği gösterirler. Aşırı tüylenmeden dolayı iyi bir döllenme için yapay tohumlamaya baş vurulur veya doğal çiftleşme için tüylerin bir kısmının kırkılması gerekir. Dört varyetesi vardır. Ortalama canlı ağırlıkları horozlarda 4.5-5.5, tavuklarda 3.5-4.2 kg’ dır. Sarı denli, bacakları tüylü ve yumurta kabukları kahverengidir. Yumurta verimleri 50 adetten az olup et verimleri öncelik kazanmaktadır.
Denizli:Denizli ve Muğla illeri çevresinde yetiştirilen yerli bir yumurta-et ırkı olup horozlarının uzun ötüşleri ile tanınmaktadırlar. Cinsi olgunluğa geç erişir. Civcivlerinin geç tüylenmeleri bakımlarını güçleştirmektedir. Boyunları oldukça uzun, vücudu iri görünüşlüdür. Vücut tüyleri boyundan sırt ve kuyruk kısmına kadar kirli beyaz, kuyruk ile karın ve kanatlarda siyahtır. Denizli ırkından hayvanlar, bulundukları bölgenin çevre koşullarından uzaklaştırıldığında, özellikle sıcaklık ve nem değişikliklerine uyumda güçlük çekerler. Nemli yerlere götürülen Denizli horozlarının damızlık değerinin azaldığı ve ötüşlerinin kısaldığı bilinmektedir. Ancak Sinop’ta Tavukçuluk Üretme istasyonunda yapılan çalışmalarda standartlarda belirtilen verim özelliklerinden önemli bir farklılık belirlenmemiştir. Ortalama canlı ağırlıkları horozlarda 3.5-4.0, tavuklarda 2.7-3.2 kg’dır. Yıllık yumurta verimleri 80-100 kadardır. Sinop’ta yapılan çalışmada 52. hafta yumurta verimleri 105.55 adet, ortalama yumurta ağırlığı 44.0 g, ergin canlı ağırlıkları horozlarda 2420 g, tavuklarda ise 1914 g olarak belirlenmiştir.
Denizli ırkının çeşitli tüy rengine sahip olan “Demir kırı, pamuk kırı, Pekmez kefi, şarabi ve siyah olmak üzere beş varyetesi vardır. Bütün varyetelerinde müşterek olan özellikler balta ibikli, beyaz kulakçık, siyah gagalı, koyu gri bacak renginde olmalarıdır. Ayrıca Denizli ırkının en belirgin özelliği gözlerinin etrafında siyah renkli bir halkanın bulunmasıdır ki, buna sürmeli denilmektedir. Derisi, kulakçıkları ve yumurta kabuk renkleri beyazdır.
Leghorn’lar:Leghorn yumurta verim yönünde tanınmış olan ve ülkemize de ilk getirilen, en çok bilinen bir yumurtacı Akdeniz ırkıdır. Renk ve ibik şekline göre 16 varyetesi vardır. Bu varyeteler içerisinde en çok tanınanı balta ibikli beyaz Leghorn’lardır. Bugün beyaz kabuklu yumurta veren yumurtacı hibritlerin tamamı balta ibikli beyaz Leghorn’lardan elde edilmiştir.
Orijinlerinin İtalya olduğu ve isimlerini Leghorn şehrinden aldıkları bilinmektedir. Buradan Amerika’ya götürülerek yüksek yumurta verimi yönünde selekte edilmişler ve bugünkü Loghorn ırkı ortaya çı Küçük, narin yapılı ve hareketli hayvanlardır. Nadiren gurk olurlar; kulakçık renkleri beyaz, deri ve bacak renkleri sarı, yumurta kabuk rengi ise beyazdır. Civcivleri hızlı büyür ve tüylenmeleri oldukça iyidir. Çevre şart!arına adaptasyonları iyidir. Ortalama canlı ağırlıkları horozlarda 2.7, tavuklarda 2.0 kg’dır. Yumurta verimleri 200-250 adet arasındadır. Ülkemize ilk defa 1930 yılında Macaristan ve Avusturya kanalıyla getirilmiştir.
New Hamstre’ler:Rhode İsland Red ırkının kullanılırlığını arttırmak amacıyla yapılan çalışmalarda ABD’nin New Hampshire eyaletinde geliştirilmiştir. Rhode island Red ırkında erken gelişme, iri kahverengi yumurta verme, erken tüylenme, sağlamlık ve yüksek yaşama gücü gibi özelliklerde yapılan sürekli seleksiyonlar sonucunda elde edilmiş yumurta-et verim yönlü bir ırktır. Standart bir ırk olarak kabul edilmesi 1935 yılına rastlar. Hibrit üretiminin yaygınlaşmasından önce ABD’de bu ırktan et yönlü bir hat elde edilmiş; erken gelişme ve canlı ağırlık yönünde seleksiyon uygulamaları bu hatta yumurta verimini azaltmıştır. Broiler üretimi amacıyla New Hampshire tavukları et tipi horozlarla melezlenmiştir. Bir çok et hatlarının geliştirilmesinde kullanılmışlar ve halen de kullanılmaktadır. Yumurta verimleri yılda 220-230 adet, 60-65 gramlık yumurtaları kahverengi kabuklu, ortalama canlı ağırlıkları 2.5-3.8 kg’dır.
Ülkemize 1952 yılında ABD’nin Oregon eyaletinden getirilmiş, bunu 1954 yılında getirilen civcivler izlemiş ve ilerki dönemlerde giriş devam etmiştir. Çevreye uyumlarının iyi oluşu nedeniyle ülkemizde çok tutulmuşlardır.
Plymouth Rock’lar:Plymouth Rock kombine verim yönlü bir Amerikan ırkı olup çubuklu Dominique ırkı horozlarla Siyah Cochin ırkının melezlenmesiyle elde edilmiştir. Çubuklu Plymouth Rock’lar ilk defa 1874′te Amerikan standartlarına alınmıştır. 1880′de İngiltere’ye, 1882′de Hollanda’ya götürülmüşlerdir. Renk bakımından 7 varyetesi bulunmaktadır. Çubuklu ve beyaz varyeteleri en çok bilinenlerdir. Beyaz Plymouth Rocklar ticari broyler üretiminde ana ebeveyn hatlarının geliştirilmesinde kullanılmaktadır. Geliştirilen bu hatlarda 9-10 aylık üretim döneminde 160-180 adet yumurta alınabilmektedir. Bunlarda ortalama canlı ağırlıklar horozlarda 4-4.5, tavuklarda 3.0-3.5 kg’dır.
Çubuklu Plymouth Rock’lar kahverengi yumurta üretim hatlarında otoseksin eldesinde kullanılmışlardır. Rhode island Red gibi ırkların erkekleri ile çiftleştirmelerde otoseksle cinsiyet ayrımı sağlanmaktadır. Ayrıca yumurta ıslah programlarında, ağır yumurta elde edilmesi amacıyla geniş oranda yer almışlardır. Bunlarda yumurta verimi 200-220 adet, canlı ağırlıklar horozlarda 3.5-4.0, tavuklarda ise 2.5-3.0 kg’dır. Açık kahverenginden koyu kahverengiye kadar değişen yumurtaları 60-70 gramdır. Ülkemize ABD’den ilk defa 1954 yılında getirilmiş ve bunu değişik miktarlarda sonrakiler izlemiştir.
Susexler:Susex, 19. yüzyılın ilk yarısında beş parmak taşımayan Dorking varyetesi olarak geliştirilmiştir. Canlı ağırlıkları Dorking’lerden daha yüksektir. 20. Yüzyılın başlarında Susex’ler iyi bir et ve yumurta üreticisi olarak önemlerini korumuşlardır. Beyaz denli olmaları, iyi gelişmeleri, bu özelliklerini kalıtsal olarak aktarmaları nedeniyle broyler üretiminde, ebeveyn hatlarında beyaz deri talebi olan Avrupa ülkelerinin vazgeçilmez ırkı olmuştur. Halen beyaz denli etlik piliç üretim planlarında baba hattı olarak kullanılmaktadır. Alacalı, açık ve kırmızı olan varyetelerinden özellikle açık renkli olanı önem kazanmıştır. İkinci dünya savaşından sonra 1950-1960 yıllarında Susex horozları Rhode island Red tavukları ile çiftleştirilerek broyler üretiminde yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Geniş ve derin bir göğüs yapısına sahiptirler. Ağır yumurta veren bu hayvanların yumurta verimleri yılda 150-160 adet kadardır. Canlı ağırlıkları horozlarda 3.7-4.5, tavuklarda 3.0-3.5 kg’dır. Yumurta kabukları kahverengidir.
Brahma:Brahma’lar Malay ve Cochin ırklarının melezlenmesiyle elde edilmiş olan bir Asya ırkıdır. Yetiştiricilerin bu ırk üzerinde ABD’de yaptıkları çalışmalarla açık ve koyu renkli varyeteleri elde edilmiş, 1874′de bu varyeteler standartlara katılmıştır. Sarı varyete ise 1923 yılında Amerikan standartlarına alınmıştır. Ortalama canlı ağırlıkları, açık renkli varyetelerde horozlarda 5.4, tavuklarda 4.3 kg’dır. Diğer iki varyetesi biraz daha hafiftir. Deri renkleri sarı, yumurta kabuğu kahverengidir.
Brahma’lar güzel ve gösterişli hayvanlardır. Küçük ibik ve sakalları, oldukça fazla tüylenmiş bacakları ve paçalı ayakları, iri ve sakin görünüşleri ile tipik Asya ırkı özelliği gösterir. Bu özellikleri sıcak ve soğuk iklim şartlarına dayanmalarında önemli bir etkendir. Ağır bir ırk olmalarına rağmen, büyüme hızlarının yavaş, cinsi olgunluk yaşlarının uzun ve paçalı oluşları Brahma’ların etçi olarak ticari sürülere girmesine engel teşkil etmektedir. Yıllık yumurta verimleri 100-120 adet kadardır.
Cornishler:İngiltere’nin Cornwall eyaletinde geliştirilmiş ağır ve et tipinde bir ırktır. Dövüşken Hint ırkı Indian Game, bunların ebeveyni olarak bilinmektedir. Cornish’lerin üç varyetesi bulunmaktadır. Koyu renkli Cornish varyetesi, Asel siyah-kırmızı Old English ve Malay ırklarından; Beyaz Cornish’Ier ise Malay ırkı ile koyu renkli Cornish’lerin melezlenmesinden elde edilmişlerdir. Diğer varyetesi beyaz şeritli kırmızı renktedir. En yaygın olanı beyaz varyetesidir. Cornish’ler mercimek ibikli, sarı derilidirler ve yumurta kabukları kahverengidir. Yumurta verimleri oldukça düşük olup yılda 100-120 adettir. Ortalama canlı ağırlıkları horozlarda 4.8, tavuklarda 3.8 kg kadardır. Yumurta verimleri düşük olduğu çin etlik piliç üretiminde saf olarak kullanımları uygun değildir. Bununla birlikte etlik piliç üretiminde önemli özelliklerden olan göğüs eti miktarının fazlalığı ve beyaz tüyleri nedeniyle Beyaz Cornish’ler bugün hibrit etlik piliç üretiminde baba ebeveyn hattı o oldukça fazla kullanılmaktadır. Deri rengi bakımından etlik piliçlerde beyaz deri isteyen ülkelerde Cornish’ler Susex’lerle melezlenerek beyaz denli hatlar elde edilmiştir.
Dorkingler:Bir İngiliz et-yumurta ırkıdır. Beyaz, gümüşi ve gri renkli olmak üzere üç varyetesi vardır. Beş parmaklı oluşları ile diğer bazı tavuk ırklarından ayrılmaktadırlar. Ortalama canlı ağırlıkları, beyaz varyetesinde horozlarda 3.2- 3.7, tavuklarda 2.5-3.0 kg; diğer varyetelerinde ise horozlarda 4.0-4.5, tavuklarda 3.0-3.5 kg’dır. Beyaz Dorking’ler gül ibikli, diğer varyeteleri balta ibiklidirler. Deri ve yumurta kabuk renkleri beyazdır. Dorkingler et-yumurta verimli bir ırk olup özellikle kaliteli et verimleri için geliştirilmişlerdir. Yumurta verimleri yüksek değildir.
Langshanlar:Langshan Çin’de elde edilmiş, yumurta-et kombine verimli bir Asya ırkıdır. Brahma ve Cochin’lere göre daha aktiftirler ve diğer Asya ırklarına göre daha küçük yapılıdırlar. Paçalıdırlar fakat bacaklarındaki tüyler, Cochin ve Brahma’lardaki kadar fazla değildir. Beyaz ve siyah olmak üzere iki varyetesi vardır. Ortalama canlı ağırlıkları, horozlarda 4.0-4.7, tavuklarda 3.2-3.7 kg’dır. Deri rengi beyaz, yumurta kabukları koyu kahverengidir.
Minorka’lar:Akdeniz’in batı sahillerinde yayılmış ve 200 yıl önce siyah tavuk olarak bilinen bir ırktır. 19. yüzyılın başlarında İspanya ve Portekiz’de İspanya tavuğu olarak tanınmıştır. Buradan İngiltere ve diğer ülkelere götürülmüş ve bir gösteri hayvanı olarak ün kazanmıştır. Özellikle Almanya ve Amerika’da bu amaçla yayılmıştır. Erken yaşlarda çok hızlı gelişen ve tavuklarda gözleri kapatacak düzeye ulaşan ibikleri vardır. Akdeniz ırklar en iri yapılısı olan Minorca’lar yumurta verimleri, ağır yumurtaları, beyaz derileri ve beyaz yumurta kabukları ile tanınırlar. Rüzgar, yağmur ve kötü şartlara dayanıklı hayvanlardır. Tüy rengi ve ibik şekli bakımından 5 varyetesi bulunmaktadır. En popüler varyetesi balta ibikli siyah olanıdır. Ortalama canlı ağırlıkları horozlarda 3.7-5.0, tavuklarda 3.2- 3.7 kg; diğer varyetelerinde ise horozlarda 3.2-4.0, tavuklarda 2.7-3.2 kg kadardır.
Orpington’lar:İngiltere’ de çeşitli ırklar arasındaki melezlemeler sonucunda elde edilmiş bir et ırkıdır. Sarı, siyah, beyaz ve mavi olmak üzere dört varyetesi vardır. Siyah Orpington’ lar siyah Langshan, siyah Minorka ve siyah Plymouth Rock’lar arasındaki melezlemelerden elde edilmiş; sarı ve beyaz varyetelilerin elde edilmesinde Cochin ırkı kullanılmıştır. Siyah ve beyaz varyeteler arasındaki melezlemelerle ise mavi varyete elde edilmiştir. Vücudu kaplayan geniş ve düzgün görünümdeki tüyler bu ırkın tipik özelliğidir. Beyaz derilidirler, yumurta kabuk renkleri açık kahverengiden koyu kahverengine kadar değişir. ortalama canlı ağırlıkları horozlarda 4.2-5.0, tavuklarda 3.5-4.0 kg’dır.
Rhode island Red’ler:Amerika’nın Rhode İsland eyaletinde koyu-kırmızı renkli horozları ile tanınmış bir ırktır. Kırmızı Malay Game, Leghorn ve Asya ırkları arasında yapılan melezlemelerle elde edilmiş ve bu melezlerden elde edilen döllerde ilk defa 1880′de Rhode island Red ismi kullanılmıştır. 1904′de balta ibikli varyetesi
Amerikan standartlarına girmiştir. Diğer varyetesi ise gül ibiklidir. Orta ağırlıkta, çok iyi yumurtlama kapasitesine sahip bir ırktır. Kahverengi kabuklu yumurtaları bir örnek ağırlık ve renktedir. 1950′li yıllarda ticari tavukçuluk işletmelerinde üretim materyali olarak önemli bir kapasite oluşturmuştur. Sonraları beyaz Leghorn horozları ile Rhode island Red tavukları arasında yapılan melezlemelerden elde edilen döller, bunların yerini almıştır.
Ortalama canlı ağırlık horozlarda 3.9, tavuklarda ise 2.9 kg’dır. Deri rengi sarıdır. Elverişsiz barınak ve zayıf bakım şartlarına diğer ırklara göre daha iyi uyum sağlayabilirler. Yumurta veriminin yüksekliği nedeniyle et verim yönleri ikinci planda kalmış, sergi hayvanı olarak da kullanılan bir ırktır. Bazı horozlar çok saldırgan olabilirler. Gurk olma özellikleri yumurtacı hatlarda ıslah edilmiştir. Güneş ışığına uzun süre maruz kalma sonucu kırmızı renkte solma görülür. Rhode lsland Red ile aynı büyüklükte ve tipte bir ırk daha geliştirilmiştir. Tamamen beyaz tüylü olan bu ırk, Rhode lsland White olarak tanınmaktadır. Yumurta verimleri 220-230 adet olarak bilinmektedir. Ülkemize 1950′li yıllarda ABD’den getirilmiş olan Rhode lsland Red’ler, yumurta üreticilerinin civciv ihtiyaçlarını karşılamak ve ıslah çalışmalarında kullanılmak amacıyla üretilmiştir.
Wyandotte’ler:Amerika’da, 1877 ile 1887 yılları arasında, melezlemelerle elde edilmiş olan, değişik renklere sahip bir ırktır. Bu nedenle tam olarak ırk özelliklerinin ortaya konulması mümkün olmamıştır. Bu ırka ait 9 varyete bulunmaktadır. Ortalama canlı ağırlıkları horozlarda 3.9, tavuklarda ise 2.9 kg’ dır. Bu ırkta dar sırtlı cılız hayvanların bulunması ve düşük kuluçka randımanı istenmeyen özeliklerdir. Ayrıca gül ibikli ebeveynlerden balta ibikli döller alınabilmekte, balta ibikli bu döller damızlıkta kullanılmamaktadır.
