Türklerin dünyaya kafa tutan işletim sistemi PARDUS Anadolu Kaplanı, ÖZGÜRLÜK İÇİN PARDUS'A GELİN
| Pardus 2009.2 | |
| Web sayfası: | pardus.org.tr |
| Şirket/Geliştirici: | TÜBİTAK UEKAE |
| IS Ailesi: | GNU/Linux |
| Kaynak Modeli: | Özgür ve açık kaynak yazılım |
| Son kararlı sürüm: | 2009.2 / 3 Haziran2010 |
| Desteklediği dil(ler): |  Türkçe Almanca Azerice Fransızca Hollandaca İngilizce İspanyolca İtalyanca Katalanca Lehçe Portekizce İsveççe |
| Paket Yöneticisi: | PiSi |
| Çekirdek türü: | Monolitik çekirdek |
| Varsayılan kullanıcı arayüzü: | KDE |
| Lisans: | GPL |
Pardus Türkiye'de TÜBİTAK tarafından geliştirilen bir GNU/Linux dağıtımı olan işletim sistemi. Pardus'un bugüne kadar yayınlanmış 4 ana sürümü ve 7 ara sürümü mevcuttur.
Oluşum Süreci
2003 yılının önemli bir bölümünde ulusal bir dağıtımın gerekliliği, dünyada benzer uygulamalar, yazılım sanayisinin mevcut durumu ve eğilimleri araştırıldı. Ülkenin bilgi teknolojisi alanındaki insan kaynağı, yerel yazılım sanayisinin yetenekleri ve rekabet unsurları incelendi. Tüm bulgular ışığında, 2003 yılı yazında, bir ulusal işletim sistemi dağıtımı oluşturmanın yerinde bir karar olduğu sonucuna varılarak somut düzeyde planlama işine girişildi.
Mevcut işletim sistemleri, başta Linux olmak üzere incelendi, açık kaynak yazılım metodolojisi (yöntem bilimi) ve felsefesi ayrıntılı olarak çalışıldı. Hedef, bir dağıtım oluşturmanın ötesinde, bu dağıtımı sürekli kılabilecek düzenlemeci yapıyı da kurmak olduğundan yazılım sanayisinde, özellikle açık kaynak çerçevesinde, kullanılabilecek iş örnekleri irdelendi.
Bu incelemeler sonrasında, 2003 yılı sonbaharında, Linux temelli, açık kaynaklı, olabildiğince GPL lisanslama yöntemini kullanan bir işletim sistemi dağıtımı oluşturulmasına karar verildi.
Pardus Projesi'nin hayata geçmesi, 2004 yılı başında teknik ekibin çekirdeğinin oluşturulmasıyla başladı. Bu aşamada Türkiye'nin Linux geçmişi, mevcut ve planlanan dağıtımlar, açık kaynak ve Linux camiası ve girişimleri de göz önüne alınarak, var olan bilgi birikimi ve deneyimden en üst düzeyde yararlanmanın yolları arandı. Sonuçta ulusal işletim sistemi geliştirilmesinde görev alması en uygun kişiler Türkiye'nin dört bir yanından seçilerek TÜBİTAK/UEKAE bünyesinde bir araya geldiler.
2004 yılının önemli bir kısmı teknik seçeneklerin değerlendirilmesi ile geçti. Farklı Linux dağıtımları incelendi, mevcut dağıtımlardaki eksiklikler, olası gelişim alanları, yapılması gerekenler ve bunların iş gücü ve kaynak gereksinimleri irdelendi. Hedef kitlenin kim olacağı üzerinde beyin fırtınaları yapıldı, bunun sonucu olarak yol haritası seçenekleri belirlendi.
2004 yılı ekim ayında bu teknik değerlendirmeler sonuçlandı ve yayınlanan Proje Ana Sözleşmesi ile amaç, yöntem ve takvim belirlendi. Pardus'un “bilişim okur-yazarlığına sahip bilgisayar kullanıcılarının temel masaüstü ihtiyaçlarını hedefleyen” bir işletim sistemi olmasına, “mevcut Linux dağıtımlarının üstün taraflarını kavram, mimari ya da kod olarak kullanmasına”, ancak “otonom sisteme evrilebilecek bir yapılandırma çerçevesi ve araçları ile kurulum, yapılandırma ve kullanım kolaylığı sağlamasına” karar verildi.
Teknik hedefi ve yöntemi belirlenen tasarı hızla ilerlemeye başladı ve 1 Şubat 2005 tarihinde ilk ürün olan Pardus Çalışan CD 1.0 yayımlandı. Tasarının amaçları ve teknik yaklaşımı hakkında Linux camiası ve kullanıcıları bilgilendirmeyi amaçlayan Çalışan CD beklenenin üzerinde ilgi gördü. Sonrasında geliştirme daha çok özgün yenilik tasarılarına yoğunlaştırıldı ve nihayet 26 Aralık 2005'te Pardus'un ilk kurulabilir sürümü olan Pardus 1.0, ağ üzerinden yayımlanmaya başlandı.
ÇOMAR
ÇOMAR (Seçim Yöneticisi) sistemin düzgün çalışması için gerekli olan donanım, açılış, ağ, kullanıcı, zaman, görüntü gibi ayarların mümkün olduğu kadar kendi kendine yapılması amacıyla geliştirilen özgün Pardus tasarısıdır. Kullanıcılara bir yetki denetimi dahilinde bu ayarları basit ve anlaşılır bir biçimde değiştirme olanağı sağlayan bir yazılımdır. Ayrıca Çomar dünyada yazılan ilk Türkçe donanım yöneticisidir. Dağıtıcı üzerindeki kodlarda Türkçe karakter kullanılmaktadır.
Pisi ve Pisi Topluluk Yöneticisi
Pisi, bağımlılıkları takip ederek paket inşa etme, kurma, kaldırma, yükseltme ve benzeri işlevleri yerine getirir. Kullanıcı dostu bir çizgisel arayüz ve kapsamlı bir komut satırı arayüzü içerir. Geliştiriciler için tanıdık ve basit bir geliştirme ortamı sunar. Paket yöneticisi ise PISI için geliştirilmiş görsel arayüzdür. Bu arayüzle yazılımları dilediğiniz gibi ekleyip kaldırabilirsiniz.
YALI
Pardus'un görsel kurulum aracıdır. Üstün özellikleri nedeniyle diğer Linux dağıtımlarına göre Pardus'un bilgisayara daha kolay yüklenmesini sağlar. Bu sayede kullanıcıya çok az iş düşer.
Kaptan, Tasma, Zemberek
Kaptan : Pardus kurulduktan sonra bilgisayarınızdaki masaüstü tercihleri, fare ayarları, katkı deposu, ağ bağlantısı gibi ayarların hızlı ve kolay bir şekilde yapılmasını sağlar.
Tasma: Windows'daki Denetim Masası gibi bilgisayarınızı en kolay şekilde yapılandırmanızı sağlar. KDE geliştiricilerinin 4 sürümünde geliştirmiş oldukları yönetim aracının oldukça kullanışlı olmasından dolayı, geliştirici ekip Pardus 2009 ile birlikte bu yazılımın geliştirilmesini durdurmuştur.
Zemberek : Türkçe imlâ denetim aracıdır. Zemberek bütünleşmesi sayesinde imlâ denetim özelliğine sahip olan uygulamalar yanlış yazılan kelimelerin altına kırmızı bir işaret koyar. Zemberek ayrıca yanlış yazılan kelimeler için düzeltme önerileri de sunar.
Tasma: Windows'daki Denetim Masası gibi bilgisayarınızı en kolay şekilde yapılandırmanızı sağlar. KDE geliştiricilerinin 4 sürümünde geliştirmiş oldukları yönetim aracının oldukça kullanışlı olmasından dolayı, geliştirici ekip Pardus 2009 ile birlikte bu yazılımın geliştirilmesini durdurmuştur.
Zemberek : Türkçe imlâ denetim aracıdır. Zemberek bütünleşmesi sayesinde imlâ denetim özelliğine sahip olan uygulamalar yanlış yazılan kelimelerin altına kırmızı bir işaret koyar. Zemberek ayrıca yanlış yazılan kelimeler için düzeltme önerileri de sunar.
Disk Yöneticisi
Disk Yöneticisi, sisteminizde bulunan disklerin ve disk bölümlerinin açılış sırasında sizin kullanımınıza sunulmak üzere hazırlanması ile ilgili ayarları yapabilmenizi sağlar.
Servis Yöneticisi
Servis yöneticisi pardus üzerinde çalıştırdığınız uygulamaları listeleyen bir arayüzdür. Bu programla isterseniz açılışta bir çok programı otomatik başlatabilir ve otomatik başlamalarını engelleyebilirsiniz. Genelde bu programı kullanan kişiler web tasarımcılardır. Mysql gibi web veritabanı programları aktif etmek için bu program kullanılır.Ve değiştirelemez ilkelere sahiptir.
Açılış Yöneticisi
Açılış Yöneticisi, Pardus işletim sistemini önyükleme (boot) yapmak için hazırlanmış temel yazılımcıktır. Aynı zamanda bununla beraber diğer Linux ve kapalı kaynak işletim sistemlerini başlangıca eklemektedir. Ayrıca bu yazılımcılıkla önyükleme açılış zamanını uzatıp kısaltılabilir ve yeni işletim sistemleri ekleyebilir, eskilerini silebilirsiniz.
Pardus Güvenlik Duvarı
Güvenlik Duvarı, Pardus geliştiricileri tarafından hazırlanmış ve Pardus kullanıcılarına sunulmuştur. Bu yazılım ile Http://,Https://,FTP:// gibi temel protokoller ve MSN, AIM, SMTP, POP3 gibi bir çok protokol üzerinde engelleme yapabilmektedir. Bu sistem diğer işletim sistemlerinde bulunan standart güvenlik duvarlarına benzemektedir. Ancak bu sistem Pardus üzerinde sonradan etkinleştirilen bir sistemdir. Sisteme ulaşmak için "Sistem Araçlarından"/Güvenlik Duvarı… yolunu izleyebilirsiniz.
Kullanıcı Yöneticisi
Kullanıcı Yöneticisi, Pardus kullanıcılarını temel alan ve kullanıcıların sisteme giriş özelliklerini barındıran temel yazılımcıklardan bir tanesidir. Bu yazılımcıkla beraber işletim sisteminize girişte şifre kaydı ve giriş sınırlamasını ayarlayabilirsiniz.
Sosyal Etkinlikler ve Katılımlar
Google Summer of Code
Pardus, Google'ın öğrencilerle staj ve kendini geliştirme imkânı ile tasarılara geliştirici ve katkı sağlamayı amaçladığı açık kaynak tasarısı Google Summer of Code'a 2008 ve 2009 olmak üzere iki kere katılmıştır. Bu organizasyona ilk katılan Türk tasarısı Pardus olmuştur.
CeBIT Eurasia Bilişim Fuarı
Bazı dönemlerde Pardus hakkındaki gelişmeleri halka duyurmak ve tasarıya olan ilgiyi arttırmak amacıyla CeBIT Eurasia Bilişim Fuarı'na katılım sağlanmaktadır. 2006, 2008, 2009 ve 2010 Fuarlarında Pardus standı kurulmuştur.
Staj
Her yaz staj konuları ve öğrencilerde aranan nitelikler duyurulur, başvurular sonucunda uygun görülenler Pardus'ta staj şansına sahip olurlar.
